Γράμμα αγάπης: Ανάγνωση του Σεμιναρίου «… ή χειρότερα»

από την Ιωάννα Βισβίκη και τη Μαρία Κουκουμάκη

«Σου ζητώ να μου αρνηθείς αυτό που σου προσφέρω, διότι δεν είναι αυτό.» Διατύπωση που ο Λακάν προτείνει ως το λέγειν της αγάπης, πιο συγκεκριμένα, το γράμμα αγάπης¹. Πρόκειται για φράση που συμπυκνώνει το ουσιώδες της αναλυτικής εμπειρίας ως προς την κλινική και την ηθική της.

Τρία ρήματα που αφορούν το αίτημα, την άρνηση και την προσφορά. Τρεις λέξεις, τρεις υποστάσεις, τρεις δακτύλιοι, που συνδέονται άρρηκτα μεταξύ τους, δεμένοι από ένα «δεν είναι αυτό», αναδεικνύοντας τη λειτουργία του αναλυτικού λόγου.

Η φετινή θεματική μάς προτρέπει να επεξεργαστούμε την αγάπη και το αίτημα, και το 19ο Σεμινάριο του Λακάν με τίτλο «… ή χειρότερα» διαφαίνεται ως το πλέον πρόσφορο πεδίο. Είναι το σεμινάριο της χρονιάς 1971-1972, κι αποτελεί σκαλοπάτι για την εισαγωγή στην ύστερη διδασκαλία του, μέσα από τη λογική, τα μαθηματικά και την τοπολογία. Η επεξεργασία του θα μας επιτρέψει να φωτίσουμε τη διαδρομή από 1957, όπου «το αίτημα είναι, κατά βάθος, αίτημα αγάπης»² ως το «δεν υπάρχει διάφυλη σχέση […] εάν βγείτε απ’ αυτό, θα πείτε μόνο χειρότερα.

Το δεν υπάρχει διάφυλη σχέση προτείνεται ως αλήθεια. […] Η αλήθεια δεν μπορεί παρά να μισοειπωθεί. Άρα, τελικά, το άλλο μισό πρόκειται να λέει χειρότερα»³

1. Το οποίο γράφει amur [a-mur] που θα μπορούσε να αποδοθεί ως ερωτό-τοιχος και συνηχεί με το amour. ↩︎
2. Jacques Lacan, Le Séminaire, Livre V, Les Formations de l’inconscient (1957-1958), Paris, Seuil, 1998, p. 381. ↩︎
3. Jacques Lacan, Le Séminaire, Livre XIX, …ou pire, Paris, Seuil, 2011, p. 240. ↩︎

Τόπος διεξαγωγής

Αλέξη Παυλή 29, Αμπελόκηποι.
Μετρο: Πανόρμου

Πίσω: Πρόγραμμα εκπαίδευσης