Η κλινική της ψύχωσης

από τους Όρσα Καμπέρου και Πάνο Σερέτη

Ο Φρόυντ κάποια στιγμή έθεσε το δίπολο «νευρώσεις μεταβίβασης» για τις κοινές νευρώσεις και «ναρκισσιστικές νευρώσεις» για τις ψυχώσεις στο σύνολό τους. Στην ψύχωση δεν θα μπορούσε να δημιουργηθεί μεταβιβαστική σχέση. Ο ναρκισσισμός μεταφράζει το αιτιολογικό σχήμα της εποχής: έχουμε μία σύγκρουση του εγώ με τον εξωτερικό κόσμο. Η λιβιδινική επένδυση στο αντικείμενο είναι προβληματική. Το υπερτροφικό εγώ γίνεται το κατεξοχήν αντικείμενο. Έτσι, μία σειρά από παραληρηματικά θέματα γίνονται πιο ευανάγνωστα: καταδίωξη, μεγαλομανία, ερωτομανία, κτλ. Από την άλλη, ο Φρόυντ αισθάνεται ότι μέσα στην κλινική της ψύχωσης βρίσκει επιβεβαίωση των θεωριών του. Οιδίποδας, αμφισεξουαλικότητα, απώθηση βρίσκουν ιδιαίτερες αναπτύξεις στον σχολιασμό της περίπτωσης Σρεμπέρ. Οι μαθητές του, μετά τον θάνατό του, άρχισαν να ασχολούνται με την θεραπευτική των ψυχώσεων. Προσπαθούσαν εις μάτην να εφαρμόσουν έννοιες βγαλμένες από την κλινική της νεύρωσης. Σε αυτό το ιστορικό πλαίσιο, στα τέλη του 50, ο Λακάν θα προβεί σε μία σειρά ιδιαίτερα σημαντικών αποσαφηνίσεων. Δεν αίρεται βέβαια ο θεραπευτικός πεσιμισμός του Φρόυντ, ωστόσο βλέπουμε ότι το ψυχωτικό σύμπτωμα έχει εντελώς διαφορετική λειτουργία απ’ ό,τι στη νεύρωση. Τα ψυχωτικά φαινόμενα δεν είναι ασθένεια, αλλά μία απόπειρα θεραπείας. Οι πυροδοτήσεις τους δεν έρχονται ως συνέχεια της παιδικής νεύρωσης, αλλά συχνότερα ως ασυνέχειες, ως ρήξεις σε σχέση με τον πρότερο βίο. Είναι διαπιστωμένο ότι όλο και συχνότερα ο αναλυτής καλείται να χειριστεί την ψύχωση. Τι μπορούμε να περιμένουμε από μία τέτοια συνάντηση όταν μεταβίβαση και σύμπτωμα πρέπει να ειδωθούν δομικά από μία εντελώς διαφορετική σκοπιά; 

Για λόγους υγιεινής που έχουν επιβληθεί ενάντια στην πανδημία και μέχρι νεωτέρας, από τον Απρίλιο του 2020 τα σεμινάρια και οι συναντήσεις θα γίνονται μέσω της πλατφόρμας zoom και σε νέες ημερομηνίες. Αναλυτικότερα, συμβουλευτείτε το πρόγραμμα.

Πίσω: Πρόγραμμα εκπαίδευσης