Η μεταβίβαση

από τους Όρσα Καμπέρου και Πάνο Σερέτη

Ο Λακάν σημειώνει στο 11ο σεμινάριό του ότι στην ανάλυση δεν υπάρχει μόνο αυτό που ο αναλυτής θέλει να κάνει τον ασθενή του. Υπάρχει επίσης αυτό που ο αναλυτής θέλει να τον κάνει ο ασθενής του. Δεν αρκεί λοιπόν να κατευθύνει ο αναλυτής την θεραπεία αντί να κατευθύνει την συνείδηση του αναλυόμενου, οφείλει ακόμη να λαμβάνει υπόψη ότι ενσαρκώνει ένα λιβιδινικό αντικείμενο για τον αναλυόμενό του. Η ανάλυση λοιπόν λαμβάνει χώρα στην αρένα της επιθυμίας, δεν είναι απλά ένας διάλογος ή μία μαιευτική της αλήθειας. Ως εκ τούτου, η μεταβίβαση δεν είναι μία επανάληψη του παρελθόντος αλλά μία επίκαιρη σχέση.

Ο Λακάν επιλέγει στο σεμινάριο του Η μεταβίβαση να στηριχτεί στο πλατωνικό Συμπόσιο, στον διάλογο που πραγματεύεται «τα περί έρωτος»: τα μόνα που κατ’ εξαίρεση γνώριζε ο Σωκράτης, αυτά ακριβώς που δεν μπορεί να αγνοεί ο αναλυτής. Εδώ η εκμαίευση και το αποστομωτικό επιχείρημα είναι δευτερεύοντα. Η κατάδειξη στηρίζεται στο πάθος του Αλκιβιάδη για τον ίδιο το Σωκράτη, στη σχέση του Εραστή και του Ερωμένου. Από ποια θέση ο Σωκράτης συνδέει τον έρωτα με την γνώση; Αυτό είναι το δίδαγμα για τον αναλυτή.

Κεφαλαιώδη κλινικά ζητήματα αναδεικνύονται: η κριτική της έννοιας της αντι- μεταβίβασης εφόσον η αναλυτική σχέση δεν είναι σε καμία περίπτωση συμμετρική, η διάκριση μεταξύ επιθυμίας και αιτήματος, η αναγωγή της ενόρμησης στο αίτημα, αλλά και η διάκριση της ενόρμησης από το αποκαλούμενο γενετήσιο αντικείμενο, δηλαδή αυτό που συγκροτείται από τον ευνουχισμό.

Με τον σχολιασμό μίας τριλογίας του Κλωντέλ, ο Λακάν μας δείχνει ότι υπάρχει πάντα κάτι που περισσεύει στην σημαίνουσα αλυσίδα, αυτή που δένει το υποκείμενο με την επιθυμία του Άλλου, με τον λόγο του Άλλου. Υπάρχει λοιπόν αυτό που στην τραγωδία εμφανίζεται ως απλήρωτο χρέος και που στην κλινική οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ως το αντικείμενο που κινητοποιεί την επιθυμία ως καθαρή απώλεια. Ακολουθεί η διάκριση των ιδεωδών του υποκειμένου από αυτό ακριβώς το αντικείμενο για το οποίο ο Λακάν θα μας δείξει την ριζική του ανωνυμία. Αυτού του αντικειμένου ο αναλυτής δεν υπήρξε παρά μία ενσάρκωση, ένα ένδυμα. Το σεμινάριο αυτό ακολουθεί τα ίχνη της ίδιας της αναλυτικής διαδρομής.

Υπάρχει και δυνατότητα παρακολούθησης των σεμιναρίων μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας ZOOM.

Πίσω: Πρόγραμμα εκπαίδευσης