Η ψυχαναλυτική κλινική υπό το πρίσμα του άγχους

από τον Νικόλα Ζορμπά

Αυτή τη χρονιά, στις αναπτύξεις μας θα επιχειρήσουμε να μελετήσουμε τον τρόπο με τον οποίο η διδασκαλία του Λακάν τοποθετεί σε προοπτική και διαμορφώνει την αναλυτική πράξη – και την κατανόησή της από εμάς – μπροστά σε ένα μείζον κλινικό φαινόμενο (affect): το άγχος. Επίσης, ποιές επιπτώσεις έχει αυτό το κλινικό φαινόμενο (affect) στην εξέλιξη της ίδιας της αναλυτικής πρακτικής.

Η ανάδυση του άγχους και οι συνακόλουθες εκδηλώσεις του εμφανίζονται καθόλη τη διάρκεια μίας ψυχαναλυτικής διαδικασίας.

Από τη μία, το άγχος ως κλινικό φαινόμενο ασκεί υπαρξιακή πίεση στο υποκείμενο και είναι καταλύτης για τη συνέχεια της θεραπείας.

Από την άλλη η εμφάνισή του από την πλευρά του αναλυτή, τού επιτρέπει να αναρωτηθεί για τη θέση του και την πράξη του.

Εντούτοις το ίδιο το άγχος δεν είναι ούτε ο κύριος στόχος μίας ψυχαναλυτικής θεραπείας, ούτε μια θεμελιώδης έννοια της ψυχαναλυτικής θεωρίας.

Το άγχος, τόσο για τον Φρόιντ όσο και για τον Λακάν είναι άμεσα συνδεδεμένο με ένα πραγματικό. Η συνθήκη του άγχους συνιστά μία στιγμή βεβαιότητας για το υποκείμενο και είναι σύμμαχος της ψυχαναλυτικής ερμηνείας.

Η εκδήλωση του αποτελεί το σινιάλο της ανάδυσης του πραγματικού και συνοδεύει τη συνθήκη του « εκτός νοήματος », από το σύμπτωμα μέχρι τη δυσφορία στον πολιτισμό.

Αν το άγχος εμφανίζεται στην ψυχαναλυτική λογοτεχνία άμεσα συνδεδεμένο με την ανάδυση του πραγματικού, αποτελεί λοιπόν ένα εξέχον πεδίο στην προσπάθειά μας να εξετάσουμε πώς διαμορφώνεται η ψυχαναλυτική κλινική μας ως κλινική του πραγματικού. Μία κλινική που δεν αρκείται να ακούει και να υποδέχεται τα λεγόμενα του υποκειμένου μέσα στη διάταξη της αναλυτικής θεραπείας. Μία κλινική που στοχεύει να κινητοποιεί και να φωτίζει τα φαινόμενα του ασυνειδήτου.

Πρόθεση μας λοιπόν να συνεξετάσουμε αυτούς τους δύο άξονες προσπαθώντας να ανακαλύψουμε τα σημεία αλληλεπίδρασή τους και αλληλοδιαμόρφωσής τους.

Οδηγός μας σε αυτήν την προσπάθεια μας θα είναι τα σχετικά ερωτήματα και οι σχετικές αναπτύξεις που πραγματοποίησε ο Λακάν κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας του καθώς και τα κείμενα των Φρόιντ, Φερέντσι, Άμπραχαμ.

Υπάρχει και δυνατότητα παρακολούθησης των σεμιναρίων μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας ZOOM.

Πίσω: Πρόγραμμα εκπαίδευσης