Πρελούδιο 1

Μπερνάρ Τομπούλ

Πρελούδιο της Hμερίδας Σχολής της 3ης Ευρωπαϊκής Σύμβασης στη Μαδρίτη, 14 Ιουλίου 2023

1. Ο Λακάν ανήγγειλε στη δεκαετία του 1970, την δριμεία και ωμή επιστροφή της θρησκείας, αφήνοντας εμβρόντητους τους ακροατές του, σε μια εποχή που θεωρούνταν περισσότερο άθεη και ανατρεπτική!

Η γαλλική επανάσταση είχε στηρίξει το όνειρο μιας ρήξης με τον πλέον ολοκληρωμένο λόγο του κυρίου, εκείνον της φεουδαρχίας. Σ’ ένα κόσμο θεμελιωμένο πάνω στο παρελθόν, ενδεδυμένο με αξίες της παράδοσης, ερχόταν να αντιταχθεί μία κοινωνία στραμμένη προς το μέλλον κάτω από το λάβαρο της Προόδου. Η στιγμή της αλήθειας της ιστορικής ονειροπόλησης θα είναι η επανάληψη των κύκλων και των κρίσεων του καπιταλισμού.

Αυτή η αναγγελία του Λακάν κινείτο πέρα από τις επιπτώσεις και τις ζημιές της τεχνολογικής κοινωνίας οι οποίες συνδυάζουν επιστήμη και καπιταλισμό, οι οποίες δεν μπορούσαν παρά μόνο να προκαλούν μία νοσταλγία για την πολιτική και ηθική Παράδοση.

Ο κοινωνικός δεσμός μπαίνει επομένως στο επίκεντρο της συζήτησης, επομένως.

Αυτό αποκάλυπτε  τόσο πρώϊμα η λακανική θέση,  από την επιστροφή της θρησκείας.

2. Στον καιρό αυτής της αναγγελίας, ο Λακάν επικαλούνταν μια ψυχανάλυση, που δεν θα ήταν θρησκευτική. Στη θέση της γοητείας από το νόημα –  το οποίο έλεγε ότι ήταν πάντα θρησκευτικό, – αντιπαραθέτει τη γνώση και την απόλαυση.

Πράγματι, ο λόγος του ψυχαναλυτή προϋποθέτει :

• Μια γνώση που διαταράσσει το κοινό νόημα, έτσι όπως έχει καταγραφεί στις φιλοσοφίες της συνείδησης και στις θεωρίες της αναπαράστασης (λογικές, αισθητικές κ.λπ.).

• Μια μοναδικότητα απελευθερωμένη από τις ψευδαισθήσεις της υποκειμενικότητας και η οποία έχει επίγνωση ότι «απολαμβάνει καθ΄εαυτό» έχοντας λάβει υπόψη σοβαρά το πραγματικό.

De là, une question : le lien social inédit qu’instaure le discours du psychanalyste passe-t-il outre les mécanismes de l’organisation de masse de type religieux ?

Από όπου, ένα ερώτημα: ο  πρωτόγνωρος  κοινωνικός δεσμός που εγκαθιδρύει ο λόγος του ψυχαναλυτή κατά πόσον πηγαίνει πέραν από τους μηχανισμούς οργάνωσης των μαζών θρησκευτικού τύπου;

Ιανουάριος 2023

Μετάφραση : Μαργαρίτα Νικολαΐδου