Ψυχαναλυτή, ΑΜΕ της ΣΨΛΠ-Γαλλία
[στο Φόρουμ Ψυχανάλυσης του Λακανικού Πεδίου στη Νάπολη, 28/2/2022]
Η γνωριμία με τον Λακάν και η ψυχανάλυση
Πολύ νέος, αρχικά, με ενδιέφερε η φιλοσοφία, η ποίηση. Ήθελα να κάνω επιστημονική έρευνα. Κι έπειτα, το 1966, όταν ήμουν 20 ετών, εκείνη την εποχή, ανακάλυψα τυχαία σε ένα βιβλιοπωλείο τα Γραπτά του Λακάν. Τα Γραπτά που μόλις είχαν βγει στα βιβλιοπωλεία, τα αγόρασα και τότε, ανακάλυψα τον Λακάν. Φυσικά, ήταν αινιγματικό για μένα και εξαιρετικά δύσκολο το γεγονός της ανάγνωσής τους, όμως αυτό ήταν για μένα μια πρόκληση και με ενδιέφερε.
Αγόραζα βιβλία σχετικά με τον Λακάν και τότε, έκανα ακόμη επιστημονικές σπουδές, για να κάνω επιστημονική έρευνα στη βιολογία και την παλαιοντολογία. Και μετά, προσανατολίστηκα προς την ιατρική, το 1968, ήθελα να κάνω ιατρική, με την ιδέα μάλλον να ασχοληθώ με την ψυχιατρική, να ενδιαφερθώ για την τρέλα και την ψυχιατρική. Κι έτσι, ανακάλυψα το Λακάν, όπως σας είπα το 1966, μέσα από τα έργα του και σιγά-σιγά, δούλευε μέσα μου η ιδέα ότι θα μου άρεσε πολύ να συναντήσω αυτόν τον άνθρωπο, θα μου άρεσε πολύ να πάω να τον δω στο Παρίσι. Πέρασαν χρόνια πριν να αποφασίσω να κάνω το βήμα. Χρειάστηκε να περάσουν 7-8 χρόνια πριν να οδηγηθώ να κάνω το βήμα να πάρω πληροφορίες πώς να πάω στο σεμινάριο του Λακάν στο Παρίσι.
Ρώτησα, πήρα το τηλέφωνο, τηλεφώνησα στη γραμματέα του τη Γκλόρια και έμαθα ότι τα σεμινάρια γίνονται την τάδε μέρα στη νομική σχολή στο Παρίσι, στο Πάνθεον και πήγα. Πήρα το τρένο, πήγα στο Παρίσι, για πρώτη φορά, στο σεμινάριο του Λακάν. Εκείνη την εποχή, αναμφίβολα, ωθήθηκα, επίσης, κι από προσωπικούς λόγους που ενθάρρυναν την επιθυμία μου να συναντηθώ με τον Λακάν, πράγμα που δεν τολμούσα να κάνω γιατί, για εμένα, ήταν πολύ δύσκολο να τολμήσω να πάω να συναντήσω τον Λακάν.
Κι έπειτα, ο πατέρας μου ήταν άρρωστος, βαριά άρρωστος και αυτό σίγουρα με έκανε να πάρω την απόφαση να πάω να συναντήσω τον Λακάν. Την ημέρα, λοιπόν, που πήγα στο Παρίσι στο σεμινάριο, ήταν το σεμινάριο Ακόμη, το 1973, κι έτσι, παρευρέθηκα σ’ ένα πρώτο μάθημα του σεμιναρίου που μου φάνηκε εξαιρετικό, κι έμεινα έκπληκτος, εντελώς έκπληκτος. Τότε, λοιπόν, αμέσως, τηλεφώνησα στον Λακάν. Τηλεφώνησα και βρήκα τον ίδιον στο τηλέφωνο, γεγονός που με κατέπληξε, και μου πρότεινε ραντεβού την ίδια μέρα! Την επόμενη μέρα, έπρεπε να φύγω για Τουλούζη, γιατί ήμουν ασκούμενος στη ψυχιατρική κι έτσι, πήγα να τον δω την επόμενη εβδομάδα, πήρα ραντεβού και κάπως έτσι, ξεκίνησα μια ψυχανάλυση.
Πήγα να τον δω και όλο αυτό ξεκίνησε έτσι ξαφνικά, ενώ πίστευα ότι δεν μπορεί να είναι δυνατόν να κάνω ψυχανάλυση μ’ αυτόν τον άνθρωπο, νόμιζα ότι θα μου συστήσει κάποιον άλλο για να κάνω την ανάλυσή μου, ίσως στην Τουλούζη, αλλά εκείνος με ανέλαβε ο ίδιος κι έτσι, ξεκίνησα αμέσως την ψυχανάλυσή μου.
Είναι ένας άνθρωπος που με σημάδεψε πολύ, μου άλλαξε τη ζωή, ο Λακάν μεταμόρφωσε την ύπαρξή μου, τη ζωή μου, ήταν μια εκπληκτική συνάντηση! Πιστεύω ότι η ζωή μου άλλαξε ολοκληρωτικά χάρη στην ψυχανάλυση. Εκείνη την εποχή, ήμουν πολύ νευρωτικός, πολύ αγχωμένος, είχα πάρα πολύ άγχος κι η ψυχανάλυση άλλαξε εντελώς την πορεία της ύπαρξής μου, αυτό είναι σίγουρο.
Πήγαινα στο Παρίσι από την Τουλούζη, όπου δούλευα κάθε βδομάδα, με το τρένο και περνούσα δύο μέρες εκεί κι έκανα αρκετές συνεδρίες μέσα σε δυο μέρες, έκανα 4 συνεδρίες, κι αυτό μέχρι το 1980, μέχρι τον θάνατο του Λακάν. Εγώ επέλεξα τον Λακάν, γιατί αυτός με διακινούσε, αυτά που έγραφε μου έθεταν ερωτήματα, με έκαναν να διερωτώμαι σε τέτοιο βαθμό που έλεγα στον εαυτό μου ότι αυτό δεν πρέπει να το χάσω, πρέπει να τον επισκεφτώ αυτόν τον ψυχαναλυτή!
Είχα παρακολουθήσει την μαγνητοσκόπηση της Τηλεόρασης, επίσης, είχα παθιαστεί πολύ ακούγοντας αυτήν τη συνέντευξη. Όμως, αυτό που άλλαξε πραγματικά τη ζωή μου ήταν η ανθρώπινη σχέση που είχα με τον Λακάν, ο τρόπος που είχε να προσεγγίζει, ήταν τόσο ευγενικός σε κάθε μας συνεδρία, είχε μεγάλη λεπτότητα, μαζί μου τουλάχιστον. Ταυτόχρονα, κάθε συνεδρία ήταν για μένα ανατρεπτική, καθώς επρόκειτο για πολύ σύντομες συνεδρίες, όχι στην αρχή, αλλά πολύ γρήγορα οι συνεδρίες έγιναν εξαιρετικά σύντομες, κάτι που με αναστάτωνε και με κινητοποιούσε πολύ. Πήγαινα σε κάθε συνεδρία πολύ αγχωμένος, πριν τη συνεδρία ήμουν πολύ πολύ αγχωμένος, γιατί έπρεπε να μιλήσω για πολύ λίγη ώρα κι αυτό ήταν ιδιαίτερα αγχωτικό, αλλά όλο αυτό μεταμόρφωσε εντελώς τη ζωή μου, άλλαξε τελείως την ύπαρξή μου.
Σήμερα; Σήμερα τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά από την εποχή που εγώ έκανα την ψυχανάλυσή μου, γιατί εκείνη την εποχή σχεδόν όλοι οι ψυχίατροι έκαναν λακανική ψυχανάλυση, πάρα πολλοί το έκαναν, ήταν εξάλλου μέσα στις συνήθειες της εποχής οι φοιτητές να έχουν πρόσβαση στην ψυχανάλυση, κάτι που δεν ισχύει απαραίτητα σήμερα. Σήμερα υπάρχουν κι άλλα ρεύματα, η ψυχανάλυση δεν έχει πλέον την επιρροή που είχε εκείνη την εποχή που ο Λακάν ήταν ακόμα ζωντανός. Εγώ πήγαινα στα σεμινάρια του Λακάν κατά τη διάρκεια της ανάλυσής μου, τα παρακολουθούσα ανελλιπώς κι (η ατμόσφαιρα) ήταν πολύ ενθουσιώδης, ήταν κάτι πολύ ζωντανό που έδινε μια ενέργεια, μια επιθυμία να ανακαλύψει κανείς την ψυχανάλυση. Σήμερα, είναι ίσως λίγο διαφορετικά τα πράγματα, είναι πιο περίπλοκο. Εγώ θα έλεγα ότι δεν πρέπει κανείς να διστάζει να ξεκινήσει μια ανάλυση, γιατί μια ψυχανάλυση είναι μια προσωπική περιπέτεια, είναι, καταρχήν, μια συνάντηση, μια συνάντηση που αλλάζει τη σχέση που έχει ο καθένας με το λόγο, τον τρόπο του να βλέπει τη ζωή, τη σχέση του μ’ αυτό που κάνει κάποιον να υποφέρει. Το να κάνεις μια ψυχανάλυση σημαίνει να συναντήσεις κάτι καινούργιο που αλλάζει τον ορίζοντά σου, αλλάζει τον τρόπο να βλέπεις τα πράγματα, πράγμα το οποίο έχει όχι μόνο μια προσωπική ή υπαρξιακή αξία, αλλά και μια πολιτική αξία. Αλλάζει την οπτική που διαθέτουμε για τη ζωή, την πολιτική και την κοινωνική ζωή, αλλά ακόμα και την προσωπική ζωή, την ερωτική ζωή, βεβαίως, κι αυτό αλλάζει εντελώς, επίσης, τον τρόπο να ζεις σε ερωτικό επίπεδο, αλλάζει τη σχέση που έχουμε με τους ανθρώπους που αγαπάμε κι έχουμε γύρω μας, όλα αυτά…
Μετάφραση: Αμαντέλλα Σωτηροπούλου, Μάρα Τσιώλη
Επιμέλεια μετάφρασης: Ιωάννα Βισβίκη
ΦΟΡΟΥΜ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΟΥ ΛΑΚΑΝΙΚΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΑΘΗΝΑΣ 